De deskundige op het terrein van het narcisme is Eddie Brummelman. In zijn boek getiteld Bewonder Mij heeft hij geschreven over het narcisme. Ik zou het eigenlijk het beste aan hem kunnen voorleggen of Poetin als een narcist beschouwd kan worden. Maar aan de hand van de criteria die Brummelman beschrijft, waag ik een poging. Ik probeer een inschatting te maken. Met in het achterhoofd de vervolgvraag: wat is het gevaar als Poetin echt een narcist zou blijken te zijn?
Narcisme
Je hebt narcistische trekjes, aldus Brummelman, als
a. je jezelf beter vindt dan anderen. Ik schat in op grond van zijn handelen dat Poetin vindt dat zijn eigen bezigheden enorm belangrijk zijn en dat anderen hem daarom moeten bewonderen of aanbidden. Hij hunkert naar bewondering.
b. je kijkt neer op anderen. Mensen worden door Poetin gezien als instrument. Hij jaagt jonge mensen voor zijn eigen idealisme de dood in. Hij laat die jonge mannen anderen doden voor zijn zaak. Het is inmiddels een leugen gebleken dat Poetin enkel militaire doelen wil treffen. Een mensenleven telt gewoon niet. Daarvoor moet Poetin bewonderd worden en als er geen bewondering is, dan hebben mensen hun nut verloren.
c. je ziet relaties met anderen als competitie. Volgens Poetin kan er maar een de beste te zijn. Hij wil winnen. Hij is vreselijk competitief.
Poetin, zoals hij in de pers wordt omschreven, voelt zichzelf superieur. Anderen, het Westen en Oekraïne, zijn inferieur. Je moet j als Rus onderscheiden. Er kan er maar één de beste zijn.
Het bijzondere van de narcist is, dat hij op anderen neerkijkt, maar dat hij ook hunkert naar de bewondering van die anderen. Zo beschouwt Poetin zijn eigen volk als kanonnenvoer voor een oorlog, maar ze moeten hem wel aan de macht houden. Oekraïne is een nazistische staat, aldus Poetin, maar de Oekraïners moeten hem ook bewonderen voor de bevrijding van nazisme. Maar vooralsnog bekopen de Oekraïners dat met hun leven of ze zijn op de vlucht of schuilen in schuilkelders.
Op grond van het bovenstaande lijkt me de conclusie niet eens zo moeilijk. Het kan niet anders dan dat Poetin, laat ik het nog voorzichtig formuleren, nazistische trekjes heeft.
Het gevaar
Een narcist is uit op onze bewondering. Als hij die niet krijgt, is zijn ego gekrenkt. Zeker als narcisten in plaats van bewondering bekritiseerd, afgewezen wordt. Met de Westerse sancties krenken wij Poetin natuurlijk bijzonder. Poetin heeft een grote grootheidswaanzin en hij dat we die grootsheid erkennen. Poetin wil dit zo snel mogelijk veranderen en de bewondering terugnemen. Door agressie te tonen, laten narcisten zien dat ze boven de ander staan. De narcist heeft macht over de anderen.
Bij “gewone” mensen zit er via de frontale cortex een rem op het tonen van agressie. Dat hoort niet en hebben toch al snel empathie of medelijden met diegene waar we agressief tegen zijn geweest. Narcisten blijken die rem echter niet of nauwelijks te hebben. Ze vinden agressie juist een prima oplossing voor het probleem dat ze de bewondering moeten terugwinnen. En het leed van de ander? Dat voelen ze zelf niet. Dus daar wordt geen aandacht aan besteed.
Een agressieve reactie is natuurlijk een vreselijk negatief gevolg van narcisme. Maar ook zelfoverschatting is een gevolg. Iedere mens overschat zichzelf. Een beetje. Dat is ook nodig om te kunnen overleven. Je moet het gevoel hebben dat je het of iets aankunt. Maar narcisten overschatten zich meer dan gemiddeld.
Daarnaast weten we dat we de waarheid allemaal een beetje verhullen of verdraaien of aanpassen. Dat zorgt er juist voor dat we ons leven gewoon een beetje gesmeerd laten verlopen. Maar als je jezelf extreem overschat dan heb je geen goed zelfbeeld en zul je die waarheid nog meer verhullen. En in die zelfoverschatting ga je zelf je eigen leugen geloven. Je weet die leugen met verve te brengen en te verdedigen.
Oekraïne
Wat zien we dan ook gebeuren in de oorlog in Oekraïne? Poetin werd naar zijn idee niet serieus genomen. Hij voelde zich, zeker na de inname van De Krim, geïsoleerd. De NAVO was bezig om te omsingelen. Daarvoor werd Oekraïne gebruikt, aldus Poetin. We gaven Poetin dus niet de aandacht waar hij o vroeg en die hij verdiende. We bewonderden hem niet. En in zijn gekrenkte ego wordt hij agressief en voegt hij de daad bij het woord. Hij overschat daarbij zijn eigen militaire mogelijkheden. Hij vindt argumenten c.q. leugens en brengt die alsof het waarheden zijn. En zie daar: er is een nietsontziende oorlog waar respect voor menselijke levens en menselijk leed niet tellen. Er telt maar één ding: Poetin zelf. En die wil zijn gelijk halen, zodat hij weer die bewondering krijgt die hij wil hebben en verdient.
No Comments